Blessures rondom de patella komen veel voor, het lijkt een simpel onderwerp maar dat is het niet. Een correcte diagnose en behandeling maakt het verschil tussen een genezen of een altijd pijnlijke knie. Pijn rond de knieschijf -peri-patellaire pijn- is zelfs een van de meest voorkomende redenen waarvoor iemand naar de Orthopedisch Chirurg wordt gestuurd. Peri-patellaire pijn treft zowel sporters als fysiek inactieve mensen. Het heeft een hoge incidente bij adolescenten maar komt ook voor bij volwassenen en ouderen. In dit bericht over het patellofemorale gewricht wordt eerst de anatomie behandeld.
De Patella
Wanneer je met ontspannen gestrekt benen voor je uit zit, kun je je patella rustig heen en weer wiebelen. Dit komt omdat in deze hoge positie de patella boven de groeve van de ‘trochlea’ zit. Dit is de groeve in je ‘femur'(bovenbeen) waar langs je patella glijdt wanneer je je knie buigt. In gebogen positie is het dan ook niet mogelijk om je patella heen en weer te bewegen. Hieronder zie je een illustratie van de knie, met het ronde eind van de femur met de trochlea groeve met de positie van de patella in gebogen (flexed) en gestrekte (extended) stand van de knie.
Uit: R. Grelsamer, MD, The Adult Knee, Ed. Callaghan JJ, Rosenberg AG, Rubash HE, Simonian PT, Wickiewicz TL, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, Chapters 59-60, Patellar Instability & Patellar Pain pp 929-949, 2003
Hier zie je dat met een gestrekt been de knieschijf niet echt contact maakt met de groeve en ver boven de gewrichtsspleet ligt. Bij een gebogen knie beweegt de knieschijf in de groeve.
De Quadriceps
De Quadriceps bedekken de voorkant van het femur. Als je deze aanspant kun je nog maar een klein stuk bot palperen net boven je knie-gewricht. De rest wordt dus bedekt door spierweefsel.
De quadriceps is een vierkoppige spier die convergeren naar de bovenkant van de patella en bestaat uit:
1. Rectus femoris
2. Vastus medialis
3. Vastus lateralis
4. Vastus intermedius (niet zichtbaar in de afbeelding hieronder)
Deze 4 spieren werken samen bij het strekken van de knie.
Van:R. Grelsamer, MD, The Adult Knee, Ed. Callaghan JJ, Rosenberg AG, Rubash HE, Simonian PT, Wickiewicz TL, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, Chapters 59-60, Patellar Instability & Patellar Pain pp 929-949, 2003.
De patella is aan de bovenkant verbonden met de rectus femoris en de vastus intermedius met een brede platte pees genoemd de quadriceps-pees. Aan de onderkant is de patella verbonden met de tibia (scheenbeen) met de patella-pees, ook wel ligamentum patellae genoemd. Dit hele complex van de quadriceps spieren met de ingebedde patella wordt het strek-mechanisme van de knie genoemd. Dit mechanisme loopt dus van de aanhechting van de patella-pees op de tibia ter hoogte van het tuberositas tibiae tot aan de bovenkant van het femur waar de quadriceps aanhechting zit. Bij aanspannen van de quadriceps wordt dit hele complex strak getrokken waardoor de knie strekt.
Alle bundels van de quadriceps trekken de patella omhoog richting je hoofd, echter trekken de rectus femoris en vastus intermedius deze recht omhoog maar trekt de vastus lateralis de patella meer naar boven en buiten en de medialis meer naar boven en binnen.
Tibia, fibula en femur
Om het compleet te maken, wordt in onderstaande afbeelding de liggen van de bottige structuren van het patellofemorale gewricht getoond. De fibula ligt aan de buitenzijde van je lichaam, dit helpt je om te bepalen of je naar een linker- of een rechterbeen kijkt.
